Viranşehir - Şanlıurfa karayolunun 30 km güneyinden Binekli Köyüne ulaşılır. Binekli köyüne 3 km uzaklıkta yer alan Kızlar Sarayı (Kasr-ul Benat), köy meydanındaki ağılların ihata duvarlarında bolca kullanılan blok taşlardan burada büyük yapı kalıntılarının olduğu anlaşılmaktadır. 1905 yılında İngiliz araştırmacı Gertrude Bell tarafından fotoğrafları çekilen bu anıtsal yapılar günümüze ulaşmamıştır.
Şanlıurfa Merkez İlçe sınırları içersindeki Soğmatar Ören yeri’ndeki Süryanice yazıtlı “Kutsal Tepe” nin bir benzeri Kasr-ul Benat’ta bulunmaktadır. Köyün kuzeyindeki bu kayalık tepede 10’dan fazla süryanice yazıtın bulunması burayı “Yazıtlı Tepe” olarak adlandırmamıza neden olmuştur.
Soğmatar’daki “Kutsal Tepe” nin M.S.II. yüzyıla tarihlenen yazıtlarına göre biraz daha geç dönemlere (III. Veya IV. Yüzyıllar) tarihlenmesi muhtemel olan “Yazıtlı Tepe” yazıları stil olarak da Soğmatar yazıtlarından farklılık göstermektedir. İki ya da üç hatlı olarak yazılmış bu yazılar Süryani kaligrafi sanatının Urfa çevresinde bilinen tek örnekleri olması bakımından önem taşımaktadırlar. Tepenin güney batı kesimine oldukça iri harflerle üç hatlı olarak kazınmış bir yazıtta “QUST…” kelimesi okunabilmektedir. Yazıtın son harfleri toprak altında kaldığından tamamını okumak mümkün olmamıştır.
“Yazıtlı Tepe” deki diğer yazıtlarda okunan “Ben Sargis”, “Ben Gebar’u”, “Maryu”, “Ben Keşiş Şim’un”, “Ben Demet(ri)ono” gibi keşiş isimleri Kasr-ul Benat’ın Tektek Dağları’nda erken hıristiyanlığın önemli bir keşiş merkezi olduğunu göstermektedir.
“Yazıtlı Tepe” üzerinde ayrıca; biri tepenin güney-batı yamacında küçük, diğeri bunun 100 m. Kuzey doğusunda biraz daha büyük, üçüncüsü bunun kuzey doğusunda tepenin zirvesinde olmak üzere kaya zeminine oyulmuş labirent şekilleri bulunmaktadır. Ortadaki bir haç motifinden gelişen bu şekillerin mahiyeti anlaşılamamıştır.
“Yazıtlı Tepe” nin güney kesiminde ve köyün doğusundaki kayalık yamaçta mağara ve kaya mezarları yer almaktadır. Bunlardan en büyüğü ve işçilikli olanı “Yazıtlı Tepe” nin güney yamacındaki 8 arkosoliumlu kaya mezarıdır. Arkosoliumların silmeli kemerleri birbirine bağlı olarak mezarın üç yönünü dolaşmakta, aralarındaki boşluklarda kabartma haç ve çiçek motifleri yer almaktadır. Mezarın güneye bakan giriş cephesindeki Süryanice yazıtlarda burada yatan şahıslardan “Keşiş Abrohom” adı okunabilmektedir. Bu mezarın bir benzeri Şanlıurfa il merkezinin güney kesiminde “Ehber” (Abgar) olarak adlandırılan dağlık alanda bulunmaktadır.
Kasr-ul Benat’taki mimari elemanların lento silmeleri, korint üslubundaki sütun başlıkları, Tektek Dağları mevkiindeki Sene Mağara Harabeleri’nde ve Urfa Ulu Camii avlusundaki M.S. 435 tarihli St.Stephan Kilisesi’nden kalma kemer, lento ve sütun başlıklarına büyük ölçüde benzemektedir. Ancak, Kasr-ul Benat sütun başlıkları St.Stephan Kilisesi sütun başlıklarına göre daha sade ve süslemesizdir. Bütün bunlara dayanarak Kasr-ul Benat yapılarını IV. yüzyıl sonlarına, V.yüzyıl başlarına tarihlemek mümkündür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder